TRẦN THỊ THU HÀ (Huế - 1952)

TRÊN NGỌN LỬA - Sơn dầu trên bố - 96cm x 83cm (2011)

TRẦN THỊ THU HÀ

1952: Sinh tại Huế.

Tự học vẽ

Hoạ sĩ TRẦN THỊ THU HÀ (Ảnh Phong Quang - 2013)

Từ nhỏ,Trần Thị Thu Hà  đã có "hoa tay" và thích vẽ. Trẻ con hàng xóm thường nhờ Thu Hà vẽ búp bê giấy và các kiểu quần áo cho búp bê. Những năm học tiểu học và  trung học, các bạn thường nhờ Thu Hà vẽ trang trí cho những cuốn vở. Họa Sĩ Đinh Cường, giảng viên Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế, đồng thời dạy vẽ ở Trường  Trung Học Đồng Khánh, thấy Thu Hà và một bạn cùng lớp có năng khiếu, nên dạy thêm cho hai học trò này. Tuy nhiên vì Đinh Cường bận nhiều việc và hai học trò ham chơi, nên Thu Hà  và bạn chỉ học thêm với Đinh Cường một thời gian ngắn.

Trong giai đoạn khó khăn sau năm 1975, "hoa tay" đã giúp Thu Hà kiếm sống. Thu Hà vẽ mẫu áo thun để sản xuất hàng bán. Sáng tác hội hoạ chỉ thực sự bắt đầu đến với Thu Hà từ cuối năm 1990, sau khi mở Phòng Tranh Tự Do, Sài Gòn (1989).

HOA - Sơn dầu trên bố - 86cm x 68cm (1990)

Từ những ngày đầu, Phòng Tranh Tự Do là nơi lui tới của nhiều hoạ sĩ tài năng. Tuy tự học, nhưng Thu Hà đã được nhiều hoạ sĩ chỉ dẫn tận tình, đặc biệt là ba Họa Sĩ:

-   Hoạ Sĩ Trịnh Thanh Tùng hướng dẫn kỷ thuật vẽ sơn dầu và Thu Hà học rất nhanh.

-   Hoạ Sĩ Choé chỉ dẫn về phong cách riêng. Choé nói:"Bà vẽ không giống ai, và cũng không ai bắt chước được. Hãy tiếp tục vẽ theo cách của bà”. Chóe đã giúp Thu Hà yên tâm giữ phong cách riêng của mình.

 

HỢP NHẤT - Sơn dầu trên bố - 117cm x 91cm (1992)

-    Rừng khiến Thu Hà phải nỗ lực. Một hôm Thu Hà hỏi ý kiến của Rừng về một bức tranh của bà. Rừng nói “Chưa được, phải vẽ thêm ”, rồi chỉ tay vào một chỗ trên bức tranh và nói: “Chỗ này cần sửa lại”, nhưng Rừng không chỉ dẫn phải vẽ thêm hay sửa lại như thế nào. “ Nếu tôi chỉ cho bà vẽ như thế nào, bà sẽ vẽ giống tôi , không phải là cách của bà”, Rừng nói. Thu Hà phải cố gắng tự tìm cách giải quyết các điểm yếu của mình. Nhờ vậy Thu Hà tiến bộ rất nhanh.

THÀNH PHỐ TRONG SƯƠNG MỜ - Son dầu trê bố - 65cm x 80cm

Thu Hà vẽ hồn nhiên như trẻ thơ. Bà nhớ lại và thích thú vẽ theo cách bà đã vẽ trong thời thơ ấu. Có lẽ đó là lý do Thu Hà thích tranh Chagall. Có hoạ sĩ nhận xét "Bao giờ nét vẽ của bà khôn ra, bà sẽ hết bán được tranh". Giờ đây, ở tuổi 62, Thu Hà vẫn giữ nét vẽ hồn nhiên như trước.

ĐÊM GIÁNG SINH - Sơn dầu trên bố - 117cm x 91cm (1993)

Khi vẽ tranh sơn dầu, Thu Hà thường sử dụng dao, hiếm khi dùng cọ. Sự chuyển động (movement) mạnh mẽ, có khi dữ dội, xuất hiện trong nhiều tranh của bà, từ giai đoạn đầu cho đến nay. Bà không hiểu điều gì đã khiến một số người xem tranh của bà liên tưởng đến  Edvard Munch. Thu Hà ngạc nhiên và tìm hiểu về Edvard Munch. Bà nghĩ rằng có lẽ họ nói tranh của bà giống Edvard Munch vì sự chuyển động. Bà thường vẽ nhân vật được bao quanh, bị cuốn hút  bởi sự chuyển động hay trồi lên từ sự chuyển động. Thu Hà thích vung dao từ trái qua phải, từ dưới lên trên, những vệt sơn dầu nhiều màu sắc, dày và lớn, xoắn lại với nhau và cùng vươn cao. Đây là lúc phóng lên mặt bố những ưu phiền và bực dọc, và cũng là cách biểu lộ tình yêu đời và khát vọng vươn lên. 

MÙA XUÂN Ở HUẾ - Sơn dầu trên bố - 117cm x 91cm (1997)

Năm 1995, Thu Hà nghiên cứu Sơn Mài. Hoạ Sĩ Nguyễn Tấn Công hướng dẫn kỹ thuật vẽ tranh sơn mài truyền thống (sơn Phú Thọ) cho bà. Từ đây, Thu Hà sáng tác nhiều tác phẩm sơn mài, sử dụng dao và cọ, vẫn theo cách vẽ riêng của bà.

MÈO VÀ BÌNH HOA - Sơn mài - 60cm x 40cm

Ngày 12 tháng 12 năm 1991, cuộc triển lãm "TRANH SƠN DẦU" , triển lãm cá nhân đầu tiên của Trần Thị Thu Hà được tổ chức tại Phòng Tranh Tự Do, Sài Gòn, trưng bày 30 bức tranh sơn dầu. Cuộc triển lãm thành công về phương diện dư luận cũng như phương diện tài chánh. 

MẶT TRỜI VÀ BIỂN - Sơn dầu trên bố - 60cm x 100cm (1993)

Sau đó, Trần Thị Thu Hà được mời triển lãm cá nhân ở nhiều nơi trên thế giới: Canberra-Australia(1992), Hong Kong( 1993), Katrineholm-Thụy Điển(1994), Bruxelles-Bỉ(1997), Texas-USA(2004-2006). Bà cũng tham dự nhiều triển lãm chung ở Việt Nam và các nước khác.

GIAO THỜI - Sơn dầu trên bố - 73cm x 101cm

Ngày 20 tháng 12 năm 2011, Phòng Tranh Tự Do tổ chức triển lãm "Trần Thị Thu Hà - Hai Mươi Năm Hội Hoạ" trưng bày bộ sưu tập của Họa Sĩ , từ bức tranh sơn dầu đầu tiên "HOA" vẽ năm 1990 đến tác phẩm mới nhất "TRÊN NGỌN LỬA" vẽ năm 2011, cùng một số tranh sơn mài. Nhân dịp này, Phòng Tranh Tự Do phát hành Vựng Tập "TRẦN THỊ THU HÀ - 1991 - 2011 - HAI MƯƠI NĂM HỘI HOẠ", in toàn bộ tranh sơn dầu, sơn mài hiện còn trong bộ sưu tập, và một số tranh sơn dầu và sơn mài đã bán.

THIÊN NHIÊN - Sơn mài - 60cm x 40cm (1997)

Trần Thị Thu Hà vẫn hăng hái sáng tác. Ngoài việc điều hành Phòng Tranh Tự Do, bà tiếp tục vẽ và giúp hai con trong bộ truyện tranh trường thiên “BEASTOPEDIA". Bà dự định sẽ đi thăm nhiều thành phố ở Mỹ và thực hiện bộ tranh mới : “DREAM", vẫn theo phong cách hồn nhiên của Trần Thị Thu Hà.

SÁNG THẾ - Sơn dầu trên bố - 130cm x 130cm (1994)

San Francisco

Ngày 25 tháng Hai năm 2014